پاورقی : . 1 مؤمنون / . 100 . 2 مقصود اتباع فرعون است ، اتباعی كه آنچنان به او نزديك بودند كه حكم خاندانش را پيدا كرده بودند . . 3 مؤمن / 45 و . 46
در قرآن قبلا هم عرض كرديم صحبت از جنات ( بهشتها ) است ، نه يك
بهشت . میفرمايد مردم بر دو قسم هستند : شقی و سعيد . اهل شقاوت خالدند
مادامی كه آسمان و زمين هست ، و همچنين اهل سعادت هم خالدند . كلمه
خلود معنايش " هميشگی " نيست . يك وقت ما از كلمه خلود ابديت را
میفهميم . كلمه خلود در اصطلاحی كه الان ما داريم معنايش ابديت است ،
ابديت كه هيچ انتهايی نداشته باشد ( لانهايی ) ولی اصل لغت خلود ،
ابديت به آن معنا يعنی خصوص آن دوامی كه هيچ آخر نداشته باشد نيست ،
بلكه [ خالدند ] يعنی باقی میمانند و لهذا اگر يك قيدی در آخرش بخورد
تناقض نيست . در قرآن آمده : " « خالدين فيها ما دامت السموات و
الارض »" هميشه هستند تا آسمانها و زمين هست . اين " هميشگی "
تناقض نيست كه بگوييم اگر هميشگی است يعنی ابديت است ، ديگر " تا
" در آن معنی ندارد ، يعنی هستند و هستند تا آسمانها و زمين هست .
اميرالمؤمنين از اين آيات چنين استنباط كردهاند كه اين جنت و ناری كه
قرآن ذكر میكند " « ما دامت السموات و الارض »" هستند ، قبل از
قيامت است ، چون اصلا در ابتدای قيامت آسمانها و زمين همه از بين میرود
و منهدم میشود : " « فاذا كانت القيامة بدلت السموات و الارض » "
شروع قيامت با تبديل شدن آسمانها و زمين است . بعد فرمود : و مثل
ايناست : " « و من ورائهم برزخ الی يوم يبعثون »" ( 1 ) كه در جلسه
پيش اين آيه را ذكر كرديم . بعد فرمود : " « و هو الثواب و العقاب
بين الدنيا و الاخرش و مثله قوله : النار » . . . " .
آيهای است در سوره مؤمن كه میفرمايد : " « و حاق بال فرعون سوء
العذاب ، النار يعرضون عليها غدوا و عشيا »" و رسيد و احاطه كرد به آل
فرعون ( 2 ) آتش كه هر صبحگاهان و هر شامگاهان بر آنها عرضه میشود . در
روايات هم خيلی زياد آمده است كه بر اهل برزخ آتش عرضه میشود ، آن
عذابی كه از آتش میكشند از عرضه شدن آتش است ، مثل اينكه از نزديك آن
را احساس كنند . بعد قرآن میفرمايد : " « و يوم تقوم الساعة ادخلوا ال
فرعون اشد العذاب »" ( 3 ) و در روزی كه ساعت بپا میشود آنها را وارد
عذاب كنيد ، در سختترين عذابها . خود آيه هم ايما و اشاره اگر نگوييم
صراحتی دارد كه آنها قبل از قيامت بر آتش عرضه و در خود قيامت وارد
میشوند در آتشی كه بدترين آتشها
پاورقی : . 1 مؤمنون / . 100 . 2 مقصود اتباع فرعون است ، اتباعی كه آنچنان به او نزديك بودند كه حكم خاندانش را پيدا كرده بودند . . 3 مؤمن / 45 و . 46 |